Cà gai leo, đặc tính sinh trưởng và cách trồng để cho năng suất cao
Nhận thấy tác dụng tuyệt vời của cây cà gai leo trong việc điều trị bệnh gan, hiện nay nhiều hộ gia đình đã trồng cà gai leo nhằm tăng thêm thu nhập nhưng kiểu trồng còn tự phát, chưa đạt được năng suất cao như mong đợi và thành phẩm chưa đủ đảm bảo tiêu chuẩn dược liệu để dùng chữa bệnh. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu đặc tính của cây cà gai leo, cách trồng sao cho năng suất cao nhất.
1. Đặc tính sinh trưởng của cà gai leo
Cây cà gai leo là loại cây nhỏ, sống nhiều năm, thân dài phân nhiều cảnh nhỏ, lá hình thoi, mặt trên nhẵn, mặc dưới có lông, có gai ở gân lá.
Cây cà gai leo thường phân bố chủ yếu ở vùng đồng bằng và trung du, thích hợp với các vùng nắng nhiều, đất pha cát, thoát nước nhanh, không ngập úng. Cây thường mọc tập trung nhiều cá thể, lẫn trong các lùm bụi quanh làng. Cây ưu mọc chỗ nhiều ánh sáng, sinh trưởng phát triển tốt, ra nhiều hoa quả, cho chất lượng cao.
Nguồn cà gai leo ở Việt Nam tương đối phong phú, dọc ven biển, từ các tỉnh Hải Phòng trở vào có thể khai thác mỗi năm vài chục tấn nguyên liệu. Tuy nhiên, do mỗi vùng có thổ nhưỡng hoàn toàn khác nhau, điều kiện khí hậu, đất đai khác biệt dẫn đến không phải cà gai leo ở đâu cũng đạt chất lượng, tiêu chuẩn để làm thuốc.
Cà gai leo đủ tiêu chuẩn làm thuốc thường là cà gai leo mọc ở các vùng ven biển Thanh Hóa, Quảng Ngãi, Bình Thuận… những nơi đất thường có tỉ lệ cát tương đối lớn, thoát nước nhanh, 6 tháng trong năm nắng gắt kèm gió nóng, là điều kiện thuận lợi cho cà gai leo phát triển và cho hàm lượng dược liệu tốt nhất.
2. Mô hình trồng cà gai leo mới đạt năng suất và hàm lượng hoạt chất cao nhất
Hiểu rõ đặc tính của cây cà gai leo, công ty Tuệ Linh đã đi khảo sát và lựa chọn được vùng Triệu Sơn – Thanh Hóa và Nghĩa Hành – Quảng Ngãi là hai nơi có điều kiện thổ nhưỡng thích hợp, trước đây đã có nhiều cây mọc tự nhiên, cho hàm lượng dược chất lớn. Nếu xây dựng vùng dược liệu tại đây hứa hẹn sẽ cho sản lượng cao, nguyên liệu dồi dào cho quá trình làm thuốc.
Vì vậy, từ năm 2010 Tuệ Linh đã xây dựng vườn Cà gai leo quy mô tại Nghĩa Hành – Quảng Ngãi, với sản lượng 1.600 tấn nguyên liệu tươi/ năm. Với nhu cầu ngày càng tăng, năm 2015, công ty Tuệ Linh đã cho mở mô hình và nhân rộng tại huyện Triệu Sơn – Thanh Hóa để đáp ứng nhu cầu dược liệu tươi, cũng như các sản phẩm chất lượng từ Cà Gai Leo của công Tuệ Linh. Số lượng sản phẩm ra thị trường lớn đòi hỏi Tuệ Linh phải có một đội ngũ kĩ sư lành nghề cũng như một quy trình chuẩn để sản phẩm luôn đạt chất lượng, luôn cho hiệu quả điều trị cao nhất.
Đầu tiên là phải kể đến quá trình chọn giống. Cách đây 1 thập kỷ, nhóm kĩ sư của Tuệ Linh đã rong ruổi khắp các tỉnh miền trung để tìm được mẫu cà gai leo đạt chất lượng dược liệu để về nhân giống bằng phương pháp sinh học. Giống đã có, vùng nuôi trồng đã có nhưng để làm sao có được dược liệu có hàm lượng dược chất cao, an toàn lại là một câu chuyện khác.
Quá trình gieo, trồng cây con được chọn vào tháng 2 và 3 hàng năm, đất phải được yêu cầu đã lên luống, kèm phủ bạt nilong để giữ ẩm cho đất cũng như hạn chế cỏ dại phát triển. Sau 6 tháng chăm sóc, bởi hệ thống tưới nhỏ giọt, trừ sâu hại an toàn, Cà gai leo sẽ cho thu hoạch vụ đầu tiên. Thời điểm thu hoạch cũng là lúc cây ra nhiều hoa, bắt đầu đậu quả là cho hàm lượng dược chất cao nhất.
Dù diện tích lên đến hàng trăm hecta nhưng quá trình thu hoạch vẫn phải diễn ra hết sức quy củ, các lỗ thu hoạch sẽ được đánh số, kiểm định chất lượng dược liệu tươi. Nếu đạt tiêu chuẩn thì mới chuyển vào bước tiếp theo để chế biến.
Dược liệu tươi đạt chuẩn được được rửa qua bể rửa 3 ngăn, dược liệu đầu ra đã sạch hết đất, bụi bẩn được đem phơi khô trên hệ thống dàn phơi lưới, thoáng gió. Dược liệu phơi đạt chất lượng thành phầm khi độ ẩm trong dược liệu <10%. Lúc này có thể cắt nhỏ đem đi sử dụng ngay làm trà hãm hoặc đóng bánh 70-80kg để bảo quản, chiết xuất chế thành thuốc.
Với quá trình khép kín, được kiểm tra tiêu chuẩn sau mỗi khâu, giúp sản phẩm của Tuệ Linh luôn đạt chất lượng cao nhất. Thật vậy, sau gần 10 năm có mặt trên thị trường, Cà gai leo khô, cao dược liệu cà gai leo, viên nén Giải độc gan Tuệ Linh … là các sản phẩm chất lượng cao của Tuệ Linh đã giúp hơn 1 triệu người âm tính với viêm gan virus, hàm triệu người sạch gan, lợi mật, sức khỏe hồi phục.
Nhờ sự tin tưởng của người dùng, Tuệ Linh đã nhận nhiều giải thưởng cao quý: Huy chương Vàng vì sức khỏe người Việt, Thương hiệu Uy tín Việt Nam, Sản phẩm Vàng vì sức khỏe Cộng đồng…